Beschrijving
Niemand betreurt de vrijheid
MAHMOED DARWISJ werd op 13 maart 1942 geboren in Al-Birwa, een dorpje in Galilea. Na de Israëlische bezetting en het opeisen van heel hun land moet hij in 1948 met zijn familie toevlucht zoeken in Beiroet. In 1949 volgt hij daar de basisschool, maar komt heimelijk naar zijn vaderland terug en begint het secundair onderwijs in 1955, jaar waarin zijn eerste poëtische tekst gepubliceerd wordt. In 1960 slaagt hij in het baccalaureaat en wordt journalist, waardoor hij vanaf 1961 regelmatig in de gevangenis terechtkomt. In 1967 vestigt hij zich in Cairo waar hij voor het dagblad Al Ahram schrijft. In 1973 keert hij naar Beiroet terug. Daar verbindt hij zich met de PLO en is betrokken in politieke en ideologische conflicten alsook in de poëtische activiteit van de Libanese hoofdstad. In 1981 lanceert hij het tijdschrift Al-Karmal. Gedurende enkele jaren is zijn verblijfplaats Tunis, daarna Parijs. Sinds jaren woont hij nu in Ramallah.
De wereldliteratuur is Mahmoed Darwisj niet vreemd, vooral de werken van Bertold Brecht, Aleksandr Poesjkin, Vladimir Majakovski en Federico García Lorca weten hem te bekoren. Hij leest die in het Hebreeuws, taal die hij goed beheerst. Later zal hij zich ook voor de Engelse dichtkunst interesseren. Onder zijn talrijke poëzie-uitgaven, komen volgende bundels voor:
“Vogels zonder vleugels“ Palestina, 1960, “Een minnaar van Palestina“ Palestina, 1960, “ Mijn geliefde ontwaakt uit haar slaap,“ Beiroet, 1969, “Hou ik van jou of hou ik niet van jou“ Beiroet, 1972, “Lof van de hoge schaduw“ Tunis, 1983, “ Minder rozen” Casablanca, 1986, “Waarom heb je het paard alleen gelaten” Beiroet,1995, “Het bed van de vreemdelinge” Beiroet, 1999, “Muurschildering” Beiroet, 2000, “Verontschuldig je niet voor wat je gedaan hebt“ Beiroet, 2004, “Volledige werken“ Beiroet, 1971, die meermaals herdrukt werden. Zijn poëzie telt talrijke vertalingen en werd meermaals bekroond, niet alleen in de Arabische landen, waar hij bijvoorbeeld de Ouessprijs ontving (Verenigde Arabische Emiraten). Voor zijn poëzie werd hem ondermeer ook de Leninprijs van de Vrede (Sovjet-Unie) en de prins Claus prijs (Nederland) toegekend.
Darwisj de vernieuwer
Darwisj is een dichter die voortdurend zijn manier van schrijven en zijn thema’s vernieuwt. In zijn laatste bundels leidt hij ons naar nieuwe horizonten, baat alle mogelijkheden van het gedicht uit, zijn magisch effect, zowel in een beperkte taalkundige en culturele ruimte als op algemeen menselijk gebied. Dankzij deze bekwaamheid is Mahmoed Darwisj heden ten dage, samen met de Syriër Ali Ahmed Saïd (Adonis) en de Irakees Saâdi Youssif, een van de belangrijkste stemmen in het poëtische landschap van de Arabisch sprekende landen. De verkoop van zijn boeken overtreft steeds de normale verwachtingen en zijn poëzielezingen, in eigen land en in alle windstreken vormen altijd een buitengewone culturele mediagebeurtenis. Zijn prachtige en aantrekkelijke schrijfwijze doet ons denken aan de dynastie van grote dichters in verschillende culturen: de Arabier uit het klassieke tijdperk Aboettayeb Al-Motanabbi, de Rus Ivguenei Jevtoetsjenko, de Amerikaan Allen Ginsberg, de Fransman Serge Pey…
Darwisj de dichter uit Palestina
Mogen we stellen dat het een geluk is dat de dichter uit Palestina komt en anders nooit zo’n bekende naam zou hebben verworven op cultureel en publiek gebied? Het is eerder dat geluk dat hem gaat aanzetten luidop te roepen “Heb medelijden met ons, met deze wrede liefde“. Hij eist niet alleen van de elite, van de journalisten, van de massa’s lezende Arabieren dat ze zijn gedichten zouden waarderen, maar ook die van zijn generatiegenoten: Samih al-Kassem, Azzedine Mnassra, Murîd al-Barghouti, Ahmed Dahbour. Het is evenwel niet zo, dat Darwisj zich – door zijn engagement voor het lot van zijn volk – tot een poëtische luiheid laat verleiden. “Ik ben geen militair verslaggever van de Palestijnse zaak” verklaart hij, en hij vraagt dat men de Palestijnse tragedie objectief en strikt zou behandelen, zo mogelijk zonder emoties, zelfs al zijn die gewettigd en dat men een onderscheid dient te maken tussen zijn 140 Palestijnse en zijn poëtische identiteit. Hij hecht daar groot belang aan, vandaar zijn verlangen om het beeld van “de dichter van de Palestijnse weerstand” vooral opgebouwd gedurende de jaren 1960 en 1970 op te heffen. In “Minder rozen” en in voorgaande bundels gaat het over de lijdensweg van een volk, over oppressie en een collectieve exodus, waarbij de dichter niet nalaat zijn gedichten met historische en mystieke elementen, met sagen, met citaten uit het evangelie te parfumeren. Daarbij draagt Darwisj ook grote zorg voor de poëtische expressie, vinden we in de gedichten naast soms surrealist aandoende beelden ook verrassende metaforen, waar het verlangen om naar een eigen, onbezet land terug te keren als een rode draad door zijn poëtisch oeuvre loopt. Maar in tegenstelling tot de collectieve uittocht van Mozes wil hij alléén vertrekken. In het gedicht Tot aan mijn einde, tot aan zijn einde toe, gaat het dan ook om een persoonlijke terugkeer, terugkeer met de vader naar al-Birwa, zijn verslapen geboortedorp in de nabijheid van Akka, parel van Kanaän.
De Palestijnse zaak is niet, zoals Jean-Paul Sartre het op zeker ogenblik gedacht had, een confrontatie tussen twee zaken die allebei rechtvaardig zijn, het was en blijft een conflict tussen de onderdrukkers en de onderdrukten.
Vertaling van Germain Droogenbroodt
Zoals het Italiaans spreekwoord beweert, verraadt een vertaling het origineel, of zoals de Amerikaanse dichter Robert Frost, die Germain Droogenbroodt zelf citeert, schreef: Poëzie is wat in de vertaling verloren gaat. Wat borg staat voor de vertaling uit een cultuur die de wieg is geweest van dergelijke belangrijke namen als Averroës, de dichter Aboe Ttayeb Al–Moetanabbi, de romancier Najib Mahfoez is, dat de vertaler niet alleen een dichter is met een grote sensibiliteit, maar ook een ervaren vertaler die niet ophoudt de muren op te breken die de diverse poëtische en culturele horizonten van elkaar scheiden.
DR. BENAISSA BOUHMALA
Mahmoed Darwisj overleed op 9 augustus 2008 in Houston, Texas.
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.